اراضی کشاورزی مردم در جوار سدهای ایالو و مراش زیرآب رفته، اما منابع طبیعی و آب منطقهای استان زنجان حاضر به جبران خسارت مردم از احداث این دو سد نیست.
گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، اعظم ذوالفقاری منظری؛ * از زمانی که اهالی روستای ایالو با مسئولان شهرستان ماهنشان و شهر دندی جلسه گذاشتند و درباره زیرآب رفتن زمین هایشان در اثر احداث سد ایالو صحبت کردند، بیش از ۸ ماه میگذرد. اما وعدههای مسئولان در این جلسه نه تنها عملی نشده، بلکه کسی هم حاضر نیست بگوید در این چند ماه برای حل مشکلات مردم چه اقدامی انجام داده است.
ماجرا از زمانی آغاز شد که مسئولان تصمیم گرفتند در ۱۲۵ کیلومتری جنوب غرب زنجان و روی رود قزل اوزن سدی احداث کنند. این رود از ارتفاعات چهل چشمه در کردستان سرچشمه میگیرد و پس از عبور از منطقه گروس در کردستان و منطقه افشار در زنجان، وارد جلگه خمسه شده و رودخانههای زنجان رود و ابهرچای را ضمیمه خود میکند و به مسیر ادامه میدهد و در نهایت به رودخانه شاهرود قزوین میرسد و سپید رود را تشکیل میدهند.
وعدههای زیرآبی مسئولان به مردم ماهنشان
ساخت سد مراش از سال ۱۳۸۸ آغاز شد و ۱۳۹۸ نیز به پایان رسید. همزمان با ساخت آن، سد تنظیمی ایالو هم احداث شد. اما مشکل آنجاست که در اطراف این دو سد اراضی کشاورزی که از سالها قبل وجود داشت، زیر آب رفته و صاحبان آن ها، بخشی از املاک خود را از دست داده اند و نهادهای مسئول هم، پاسخگویی به مردم را به تأخیر میاندازند.
حدود هشت ماه پیش بود که به همت قرارگاه شهید احمدی روشن در ماهنشان جلسهای برگزار میشود و در آن برخی از مسئولان از جمله نماینده اداره منابع طبیعی شهرستان، مجری طرح سد مراش، ناظر سد، نماینده امور حقوقی آب منطقهای و دادستان ماهنشان حضور یافتند.
مهدی برجی، دبیر قرارگاه شهید احمدی روشن ماهنشان به خبرنگار ما درباره سد مراش توضیحاتی ارائه میدهد. دغدغه او خالی شدن روستا از سکنه است؛ او میگوید: در مراش احداث سد، مشکلات زیادی برای مردم ایجاد کرد و روستا زیر آب رفت. برخی از اهالی روستا توانستند خسارت خود را از نهادهای دولتی بگیرند و رفتند شهر، اما برخی دیگر از هنوز آنجا مانده اند.
حدود سه سال رسانههای محلی زنجان از اعتراضات مردم روستای مراش خبر دادند. گویا نهادهای دولتی مانند منابع طبیعی و آب منطقهای ماهنشان به بهانه اینکه این اراضی وقفی است، میخواستند خسارت اهالی را نپردازند، که با اعتراض مردم مواجه شدند.
پارادوکسهای آب منطقهای و جهاد کشاورزی!
برجی با بیان اینکه برای پیگیری مشکل مردم منطقه ایالو از مهرماه سال گذشته جلساتی با شرکت آب منطقهای شهرستان جلسه گذاشتیم و مطالبات روستاییان را مطرح کردم، میگوید: در آن زمان از سوی آب منطقهای به ما گفتند که این اراضی منابع طبیعی است و باید از ذیل این مجموعه خارج شود تا بتوانیم خسارت مردم را بپردازیم.
او توضیح میدهد:، اما از حدود ۶۰ سال قبل در این اراضی در اختیار مردم بوده و کشاورزی در آنها صورت میگرفته؛ چطور در این سالها به عنوان منابع طبیعی و ملی کشور شناخته نشده بود؟
دبیر قرارگاه شهید احمدی روشن ماهنشان به ادامه پیگیریها از نهادهای دیگر اشاره میکند و میگوید: برای سوال درباره این موضوع به جهاد کشاورزی شهرستان مراجعه کردیم و آنان اعلام کردند که این اراضی جزو منابع طبیعی به حساب نمیآید!
وی ادامه میدهد: در جلسهای که در زمستان سال گذشته داشتیم، فرماندار ماهنشان به ما گفت که پیگیری و حل این مساله یک ماهه تمام میشود. یک ماه قبل سراغ فرماندار رفتیم و پرسیدیم که تاکنون چه اقداماتی برای بازگرداندن این اراضی یا جبران خسارت مردم کرده اید، که با پرخاش مسئولان مواجه شدیم!
برجی توضیح میدهد: بهانههایی مانند کمبود بودجه یا وعدههای پیگیری مساله را به ما میدهند، اما به نظر میرسد همه اینها صرفا برای دست به سر کردن مردم است. چرا تا اکنون و پس از گذشت ماهها از مطالبه مردم، هنوز حتی یک کارشناس برای ارزیابی قیمت زمینها یا حتی اعلام اینکه آیا این اراضی جزو منابع طبیعی و ملی است، به این منطقه نیامده است؟
اسنادی وجود دارد که نشان میدهد در تیرماه سال ۶۳ به صورت قولنامهای این اراضی به فروش رسیده است. مالک پیشین هم فردی به نام منوچهر فرزند غلامحسین بهادری بوده است. غلامحسین بهادری را جزو خوانین انگوران، یکی از روستاهای منطقه ایالو میشناسند که از مبارزان سرشناس زنجان در مقابله با «توده ایهای کمونیست» بوده است.
مهاجرت از روستا به شهر در پی بیتدبیری مسئولان
در شهریور سال گذشته، وزیر نیرو برای کلنگ زدن طرح سد مخزنی و آبرسانی به مراش رفته بود. گروهی از روستاییان معترض به این پروژه قصد دیدار با اردکانیان را داشتند، اما مسئولان شهرستان اجازه گفتگو با وی را به مردم نمیدهند. اهالی روستا از وزیر میخواستند تا سوار بر بالگرد با ارتفاع پایین این اراضی را ببیند تا با چشمان خود شرایط زندگی مردم این منطقه را مشاهده کند.
از ۶۲ خانواده ساکن در مراش، پس از احداث سد، حدود ۴۲ خانواده به تهران و کرج مهاجرت کردند و اکنون این روستا ۲۰ خانوار دارد و این در حالی است که شرکت آب منطقهای، احداث سد را برای آبرسانی به مردم روستا عنوان میکند. اما نکته اینجاست که با یک بررسی ساده میتوان دریافت که از ۱۳۰ روستای شهرستان ماهنشان تنها دو یا سه روستا هستند که مشکل آب دارند.
شاید یکی از اصلیترین مسائل در منطقه ایالو، مراش و روستاهای ماهنشان این باشد که مسئولان خود را پاسخگوی مردم نمیدانند. این مساله را در خبرگزای دانشجو بیشتر مورد پیگیری قرار خواهیم داد و منعکس کننده توضیحات مسئولان نیز خواهیم بود.